23 Cic. inv. 1, 32–33
32 ↷haec ideo diligentius inducitur discriptio, ut aperta intellecta generum et partium ratione paucitas generum in partitione servari possit. nam qui ita partitur: „ostendam propter cupiditatem et audaciam et avaritiam adversariorum omnia incommoda ad rem publicam pervenisse“, is non intellexit in partitione exposito genere partem se generis admiscuisse. nam genus est omnium nimirum libidinum cupiditas, eius autem generis sine dubio pars est avaritia. 33hoc igitur vitandum est, ne, cuius genus posueris, eius * sicuti aliquam diversam ac dissimilem partem ponas in eadem partitione. quodsi quod in genus plures incident partes, id cum in prima causae partitione erit simpliciter expositum, distribuetur tempore eo commodissime, cum ad ipsum ventum erit explicandum in causae dictione post partitionem. atque illud quoque pertinet ad paucitatem, ne aut plura, quam satis est, demonstraturos nos dicamus, hoc modo: „ostendam adversarios, quod arguamus, et potuisse facere et voluisse et fecisse;“ nam fecisse satis est ostendere: aut, cum in causa partitio nulla sit, et cum simplex quiddam agatur, tamen utamur distributione, id quod perraro potest accidere.
Ac sunt alia quoque praecepta partitionum, quae ad hunc usum oratorium non tanto opere pertineant, quae versantur in philosophia, ex quibus haec ipsa transtulimus, quae convenire viderentur, quorum nihil in ceteris artibus inveniebamus.
Atque his de partitione praeceptis in omni dictione meminisse oportebit, ut et prima quaeque pars, ut exposita est in partitione, sic ordine transigatur et omnibus explicatis peroratum sit hoc modo, ut ne quid posterius praeter conclusionem inferatur. partitur apud Terentium breviter et commode senex in Andria, quae cognoscere libertum velit:
„Eo pacto et gnati vitam et consilium meum
Cognosces et quid facere in hac re te velim.“
itaque quemadmodum in partitione proposuit, ita narrat, primum nati vitam: „Nam is postquam excessit ex ephebis … ;“ deinde suum consilium: „Et nunc id operam do … “ deinde quid Sosiam velit facere, id quod postremum posuit in partitione, postremum dicit: „Nunc tuum est officium … “ quemadmodum igitur hic et ad primam quamque partem primum accessit et omnibus absolutis finem dicendi fecit, sic nobis placet et ad singulas partes accedere et omnibus absolutis perorare.
Nunc de confirmatione deinceps, ita ut ordo ipse postulat, praecipiendum videtur.