18 Cic. Balb. 41–43

41Quod si Afris, si Sardis, si Hispanis agris stipendioque multatis virtute adipisci licet civitatem, Gaditanis autemautem] hoc GE (cf l. 15 infra; Vatin. § 41 ad fin.) officiis vetustate fide periculis foedere coniunctis hoc idem non licebit, non foedus sibi nobiscum ictumictum suppl. Koch (cf. Sest. § 24 ad fin) sed iniquissimas leges impositas a nobis esse arbitrabuntur. Atque hanc, iudices, non a me fingi orationem, sed me dicere quae Gaditani iudicarint res ipsa declarat. Hospitium multis annis ante hoc tempus cum L. Cornelio Gaditanos fecisse publice dico. Proferam tesseram; legatos excito; laudatores adProferam tesseram; legatos excito; laudatores ad Madv.: Proferam testes.feram (proferam Hbk) legatos excito laudatores. Ad hoc BΣHbk (testeseram P1 hoc iudicium, summos homines ac nobilissimos, deprecatores huius periculi missos videtis; re denique multo ante Gadibus inaudita, fore ut huicut huic ut Lamb. ita b: huic ut ed. R.: huic codd. ab illo periculum crearetur … gravissima autemautem PHG2: hoc G1E: tum b in istum civem suum Gaditani senatus consultaconsulta b: convita P1: convitia P2 rell. Locum ita emendavit J. S. Reid: audita, ne forte huic ab illo periculum crearetur, gravissima in istum civem suum Gaditani in senatu convicia fecerunt fecerunt. 42Potuit magis fundus populus Gaditanus fieri, quoniam hoc magno opere delectaredelectaris Reid verbo, si tum fit fundus cum scita ac iussa nostra sua sententia comprobat, quam cum hospitium fecit, ut et civitate illum mutatum esse fateretur et huius civitatis honore dignissimum iudicaret? Potuit certius interponere iudiciumindicium Madv. (sed cf. § 53) voluntatis suae quam cum etiam accusatorem huius multa et poena notavitpoena notavit Baiter: poenatavit P1: poena multavit P2BHbς: poena dignum putavit Halm? Potuit magis de re iudicare quam cum ad vestrum iudicium civis amplissimos legavit testis huius iuris, vitae laudatores, periculi deprecatores? 43Etenim quis est tam demens quin sentiat ius hoc Gaditanis esse retinendum, ne saeptum sit iis iter in perpetuumin perpet. auct. Garat. Mueller: perpetuum codd.: perpetuo ed. Hervag. ad hoc amplissimum praemium civitatis, et magno opere iis esse laetandum huius L. Corneli benivolentiam erga suos remanere Gadibus, gratiam et facultatem commendandi in hac civitate versari? Quis est enim nostrum cui non illa civitas sit huius studio, cura, diligentia commendatior?